Σε μια από τις πλέον σπάνιες διαδικασίες που ακολουθεί ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ προχώρησε στις 28 Φεβρουαρίου 2022 σε συζήτηση του ζητήματος που αφορά στην επέμβαση της Ρωσίας στην Ουκρανία. Η εν λόγω Σύνοδος αποτελεί την 11η τέτοια έκτακτη Σύνοδο από το 1950, όταν υιοθετήθηκε το Ψήφισμα 377Α (V), γνωστό ως «Ενωμένοι για την διατήρηση της Ειρήνης που επιτρέπει τέτοιες διαδικασίες. Το εν λόγω Ψήφισμα επιτρέπει στην Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ να αναλάβει δράση σε θέματα διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας όταν το Συμβούλιο Ασφαλείας δεν δύναται να το πράξει λόγω έλλειψης ομοφωνίας μεταξύ των μονίμων μελών του που έχουν το δικαίωμα αρνησικυρίας (βέτο). Η εξουσιοδότηση που δίνεται στην Γενική Συνέλευση στη βάση του Ψηφίσματος 377Α αφορά στην υποβολή συστάσεων προς τα Κράτη – Μέλη και δεν είναι δεσμευτική, επέχει όμως ιδιαίτερης σημασίας ανάλογα με το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας στην διαδικασία υιοθέτησης τέτοιων ψηφισμάτων.
Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ψήφισε με 11 ψήφους υπέρ, 1 εναντίον (Ρωσία) και 3 αποχές (Κίνα, Ινδία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα) για την πολύ σπάνια σύγκληση έκτακτης συνόδου των 193 μελών της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ. Λόγω του ότι δεν αποτελεί ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφάλειας, δεν ισχύουν οι κανόνες που αφορούν στις αρνητικές ψήφους (βέτο – δικαίωμα αρνησικυρίας από μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας). Η απόφαση απαιτούσε μόνο πλειοψηφία θετικών ψήφων (9 ψήφοι).
Η κίνηση έρχεται μετά το βέτο που έθεσε η Ρωσία σε προσχέδιο ψηφίσματος του Συμβουλίου Ασφαλείας στις 25 Φεβρουαρίου 2022 που θα καταδίκαζε την επέμβαση της Ρωσίας στην Ουκρανία και αποτελεί την πρώτη τέτοια έκτακτη Σύνοδο της Γενικής Συνέλευσης μετά το 1982. Οι προηγούμενες δέκα περιπτώσεις που χρησιμοποιήθηκε η δυνατότητα που δίνεται στη βάση του Ψηφίσματος 377Α αφορούσαν στα εξής ζητήματα:
- 10η έκτακτη Σύνοδος: Αφορούσε στις δράσεις του Ισραήλ έναντι της κατεχόμενης Ανατολικής Ιερουσαλήμ και των υπολοίπων κατεχομένων παλαιστινιακών εδαφών. Συγκλήθηκε για πρώτη φορά τον Απρίλιο του 1997 και ακολουθήθηκε από σειρά συνεδριάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας και της Γενικής Συνέλευσης. Η τελευταία ημερομηνία σύγκλησης ήταν στις 13 Ιουνίου 2018.
- 9η έκτακτη Σύνοδος: Αφορούσε στην κατάσταση στα κατεχόμενα αραβικά εδάφη και συγκλήθηκεαπό το Συμβούλιο Ασφαλείας μεταξύ της 29ης Ιανουαρίου και 5ης Φεβρουαρίου 1982. Υιοθετήθηκαν καταδικαστικά ψηφίσματα.
- 8η έκτακτη Σύνοδος: Αφορούσε στο ζήτημα της Ναμίμπια και συγκλήθηκε από την Ζιμπάμπουε μεταξύ της 13ης και 14ης Σεπτεμβρίου 1981. Υιοθετήθηκαν καταδικαστικά ψηφίσματα.
- 7η έκτακτη Σύνοδος: Αφορούσε στο ζήτημα της Παλαιστίνης και συγκλήθηκε από την Σενεγάλη μεταξύ της 22ας και 29ης Ιουλίου 1980, με τελευταία ημερομηνία σύγκλησης την 24η Σεπτεμβρίου 1982. Υιοθετήθηκαν καταδικαστικά ψηφίσματα.
- 6η έκτακτη Σύνοδος: Αφορούσε στην κατάσταση στο Αφγανιστάν και τις επιπτώσεις της στην διεθνή ειρήνη και ασφάλεια και συγκλήθηκε από το Συμβούλιο Ασφαλείας μεταξύ της 10ης και 14ης Ιανουαρίου 1980. Υιοθετήθηκαν καταδικαστικά ψηφίσματα.
- 5η έκτακτη Σύνοδος: Αφορούσε στην Μέση Ανατολή και συγκλήθηκε από το Συμβούλιο Ασφαλείας μεταξύ της 17ης και 18ης Ιουνίου 1967. Υιοθετήθηκαν καταδικαστικά ψηφίσματα.
- 4η έκτακτη Σύνοδος: Αφορούσε στο Κογκό και συγκλήθηκε από το Συμβούλιο Ασφαλείας μεταξύ της 17ης και 19ης Σεπτεμβρίου 1960. Υιοθετήθηκαν καταδικαστικά ψηφίσματα.
- 3η έκτακτη Σύνοδος: Αφορούσε στην Μέση Ανατολή και συγκλήθηκε από το Συμβούλιο Ασφαλείας μεταξύ 8ης και 21ης Αυγούστου 1958. Υιοθετήθηκαν καταδικαστικά ψηφίσματα.
- 2η έκτακτη Σύνοδος: Αφορούσε στην Ουγγαρία και συγκλήθηκε από το Συμβούλιο Ασφαλείας μεταξύ 4ης και 10ης Νοεμβρίου 1956. Υιοθετήθηκαν καταδικαστικά ψηφίσματα.
- 1η έκτακτη Σύνοδος: Αφορούσε στην Μέση Ανατολή και συγκλήθηκε από το Συμβούλιο Ασφαλείας μεταξύ 1ης και 10ης Νοεμβρίου 1956. Υιοθετήθηκαν καταδικαστικά ψηφίσματα.
Στην εναρκτήρια δήλωση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ ενώπιον της 11ης έκτακτης Συνόδου της Γενικής Συνέλευσης για την Ουκρανία τονίστηκε η αναγκαιότητα όπως υπάρξει άμεση εκεχειρία στον πόλεμο της Ουκρανίας και άμεση επιστροφή στην εξεύρεση διπλωματικών λύσεων μέσω διαλόγου, αφού η επιθετικότητα της Ρωσίας παραβιάζει την εδαφική ακεραιότητα και κυριαρχία της Ουκρανίας και δεν συνάδει με τον Καταστατικό Χάρτη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.
